Lokaritgerð um ferðamál á Íslandi verðlaunuð

Pétur Óskarsson, Julia Kienzler og Guðrún Þóra Gunnarsdóttir

Í gær veittu Samtök ferðaþjónustunnar (SAF) og Rannsóknamiðstöð ferðamála (RMF) verðlaun fyrir framúrskarandi lokaritgerð um ferðamál á Íslandi. Julia Kienzler hlaut verðlaun fyrir MS-ritgerð sína í umhverfis- og auðlindafræði frá líf- og umhverfisvísindadeild Háskóla Íslands. Guðrún Þóra Gunnarsdóttir forstöðumaður RMF og Pétur Óskarsson formaður SAF afhentu Juliu verðlaunin.
Ritgerð Juliu nefnist „Almannarétturinn á tímum vaxtar ferðamennsku: Sjónarhorn landeigenda“ (e. Public Right of Access in Times of Tourism Boom: Landowners‘ Perspectives). Leiðbeinendur Juliu voru Anna Dóra Sæþórsdóttir prófessor og Edda Ruth Hlín Waage dósent við Háskóla Íslands.

Viðfangsefni ritgerðarinnar voru viðhorf landeigenda á Íslandi til vaxandi ferðamennsku, nauðsynlegrar uppbyggingar vinsælla ferðamannastaða og áhrifa þessa á almannaréttinn. Tekin voru viðtöl við landeigendur á vinsælum ferðamannastöðum sem gáfu innsýn í þær áskoranir sem þeir standa frammi fyrir við stýringu á fjölda ferðamanna og uppbyggingu kostnaðarsamra innviða til að vernda sameiginlega auðlind. Viðtölin sýndu fram á nauðsynlega aðkomu hins opinbera til að styðja við uppbyggingu innviða einkum til þeirra landeigenda sem hafa engan efnahagslegan ábata af komu ferðamanna. Höfundur ályktar að þörf sé á skýrari lagaramma um ferðamennsku á einkalandi og endurskoðun á almannaréttinum hér á landi með hliðsjón af umfangi ferðaþjónustunnar.

Við afhendingu verðlaunanna sagði Guðrún Þóra þetta væri í 19. sinn sem verðlaunin væru veitt og að kallað væri eftir tilnefningum úr öllum háskólum landsins. Mat dómnefndar byggir á framlagi verkefnisins til nýsköpunar um ferðamál og ferðaþjónustu á Íslandi, fagmennsku og gæðum rannsóknavinnu. Hún minnti á að á heimasíðu RMF væri haldið utan um bæði verðlaunaverkefni og tilnefningar fyrri ára. „Af þessu er bæði áhugavert og ánægjulegt að sjá að verkefni um íslensk ferðamál hafa komið úr fjölbreyttum áttum og sem er til marks um að ferðamálin eiga víða snertifleti. Verkefnið sem varð fyrir valinu í ár tekur sannarlega á viðfangsefni sem er brýnt úrlausnar fyrir íslenska ferðaþjónustu og samfélagið allt“, sagði Guðrún Þóra að lokum.

Dómnefndin sem fékk það hlutverk að fara yfir tilnefnd lokaverkefni í ár var skipuð af Vilborgu Helgu Júlíusdóttur fv. hagfræðing SAF, Oddnýju Þóru Óladóttur hjá rannsókna- og tölfræðisviði Ferðamálastofu og Eyrúnu Jennýju Bjarnadóttur sérfræðingi RMF.

Að mati dómnefndar veitir rannsóknin innsýn í þær áskoranir sem landeigendur standa frammi fyrir þegar kemur að aðgerðum sem stuðla að sjálfbærri þróun og leiðum til að takast á við þær. Höfundur fjallar á áhugaverðan hátt um ólík sjónarmið um frelsi til nýtingar náttúrunnar í viðskiptalegum tilgangi og náttúruverndar. Telur dómnefnd að rannsóknin gæti komið að gagni við framtíðarþróun ferðaþjónustu hér á landi og verið grunnur fyrir pólitíska umræðu í samfélaginu milli allra hlutaðeigandi hagsmunaaðila, þar með talið ferðaþjónustuaðila, almennings, ferðamanna og opinberra aðila.

Tilnefningar til lokaverkefnisverðlauna SAF og RMF 2024

Fólk á rétt á að fara sér að voða. Aðgerðir stjórnvalda í þágu öryggis ferðamanna sem fara á eigin vegum gangandi eða hjólandi um hálendi Íslands
Erla Sigurðardóttir, MPA-gráða í opinberri stjórnsýslu, stjórnmálafræðideild Háskóla Íslands
Leiðbeinandi: Guðrún Þóra Gunnarsdóttir

Public Right of Access in Times of Tourism Boom: Landowners‘ Perspectives
Julia Kienzler, MS-gráða í umhverfis- og auðlindafræði, líf- og umhverfisvísindadeild Háskóla Íslands
Leiðbeinendur: Anna Dóra Sæþórsdóttir og Edda Ruth Hlín Waage

Vistvæn myrkurgæðaferðaþjónusta – Hvernig getur hún gagnast íslenskum ferðaþjónustufyrirtækjum?
Magnea Lára Elínardóttir, BA-gráða í ferðamálafræði, Háskólinn á Hólum
Leiðbeinandi: Kjartan Bollason

„Þú heyrir mig alveg öskra af gleði þegar ég skíða“: Hvati og upplifun fjallaskíðafólks
Hilda Steinunn Egilsdóttir og Kristín Elísabet Skúladóttir, BS-gráða í ferðamálafræði, Háskóli Íslands
Leiðbeinandi: Anna Dóra Sæþórsdóttir

Þyrluskíðun: Áhrif á umhverfi, efnahag og samfélag í Fjallabyggð
Bryndís Guðjónsdóttir, BS-verkefni í náttúru- og umhverfisfræði, Landbúnaðarháskóli Íslands
Leiðbeinandi: Ragnhildur Helga Jónsdóttir